Charakterystyka drzewostanów oraz zadania cięć pielęgnacyjnych w lasach miejskich na przykładzie Uroczysk Skałki Twardowskiego i Górka Pychowicka
Więcej
Ukryj
1
Department of Ecology and Silviculture, Faculty of Forestry,
University of Agriculture in Krakow
Data akceptacji: 15-12-2020
Data publikacji: 16-03-2021
Acta Silvestria 2020;LVII:25-46
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Celami pracy były: (1) ocena zasobów drzewnych, podrostów i podszytów; (2) inwentaryzacja
mikrosiedlisk nadrzewnych oraz (3) określenie zadań cięć w atrakcyjnych
z rekreacyjnego punktu widzenia drzewostanach Uroczysk Skałki Twardowskiego
i Górka Pychowicka. Lokalizacja i skład gatunkowy przyszłego drzewostanu były kryteriami
podziału na 3 grupy drzewostanów: Skałki Twardowskiego (Skałki A) – zachowanie
składu gatunkowego; Górka Pychowicka – zachowanie składu gatunkowego (Górka);
Skałki Twardowskiego – przebudowa składu gatunkowego (Skałki P). Praca stanowi studium
przypadku, w którym na podstawie identyfikacji potrzeb określono zadania cięć
pielęgnacyjnych w badanych obiektach. W pracy przedstawiono analizę struktury cięć
pielęgnacyjnych realizujących następujące zadania: usunięcie drzew zagrażających bezpieczeństwu;
usunięcie drzew z ekstremalnie skróconą koroną, silnie wysmuklonych;
sanitarne – usunięcie drzew zamierających lub pozostawienie jako źródła mikrosiedlisk
nadrzewnych; usunięcie gatunków inwazyjnych, takich jak np. klon jesionolistny, czeremcha
amerykańska; selekcja pozytywna (na korzyść cennych jakościowo, efektownych
pokrojowo, rzadkich gatunków); popieranie jednogatunkowych grup drzew (usunięcie
innego gatunku, uwolnienie grupy); usunięcie jednego pnia u drzew rozwidlonych
w odziomku (≤ 1,3 m wysokości); zmniejszanie zagęszczenia; popieranie dolnego piętra
i podrostu (kształtowanie zróżnicowanej struktury); cięcia przebudowy; usunięcie podszytu,
podrostu, dolnego piętra, dla poprawy widoczności w odległości 20 m od ścieżek
pieszych i polan. Grupy drzewostanów objęte opracowaniem różniły się pod względem
składu gatunkowego, cech taksacyjnych, wskaźników różnorodności gatunkowej i zadań
wyznaczanych cięć. Drzewostany charakteryzują się bardzo dużym bogactwem gatunkowym
(od 10 do 20 gatunków w grupie drzewostanów), w tym niewielkim, ale widocznym
udziałem gatunków obcych (5 gatunków) (tab. 1). Stwierdzone dymensje drzew były niskie
w stosunku do preferencji społecznych (ryc. 1). W opisywanych drzewostanach dominowały
dwie warstwy drzew, najniższa trzecia warstwa była reprezentowana nielicznie
(tab. 2). Drzewostany te wykazują jednak duży potencjał pod względem różnicowania
struktury, gdyż podrost jest bardzo liczny (tab. 3). Często powtarzające się przerzedzenia są kluczowe dla uzyskania złożonych struktur. Skład gatunkowy odnowień był zdominowany
przez klony (tab. 3). Jednak z racji dominującej funkcji rekreacyjnej zmiana składu
gatunkowego nie wydaje się konieczna. Należy zalecić intensywniejsze zabiegi uwalniające
klony i inne gatunki światłożądne oraz popieranie wszystkich istniejących gatunków.
Warto zalecić uzupełnianie składu gatunkowego o takie gatunki jak jodła, buk czy cis.
Domieszka gatunków iglastych ożywi zimową monotonię kolorystyczną drzewostanów
liściastych. Występujący w podroście grab prawdopodobnie z czasem uzyska większy
udział. Stwierdzona różnorodność gatunkowa jest bardzo wysoka (tab. 2). Występowanie
nadrzewnych mikrosiedlisk dodatkowo zwiększa bioróżnorodność. W lasach miejskich
te drzewa mogą być pożądane również ze względów edukacyjnych (ryc. 2). Obficie występująca
warstwa podszytowa (tab. 4) powinna być poddawana cięciom jedynie przy ścieżkach,
w celu poprawy przejrzystości i bezpieczeństwa. Cięcia przebudowy dominowały
w drzewostanach grupy Skałki P. W grupie Skałki A promowano głównie osobniki o wyższej
jakości pnia i wyznaczono cięcia prowadzące do różnicowania struktury. Zwraca również
uwagę duży udział cięć poprawiających bezpieczeństwo oraz sanitarnych. W grupie
drzewostanów Górka dominowały: zadanie popierania grup, selekcja promująca rzadszy
gatunek i cięcia różnicujące strukturę. Stosunkowo duży udział miały również cięcia promujące
osobniki efektowne pod względem pokroju oraz o wyższej jakości pnia (tab. 5).